Choroba niebieskiego języka (Bluetongue) jest zakaźną chorobą przeżuwaczy, zarówno domowych jak i dzikich (chorują na nią bydło, owce i kozy, ale także sarny, jelenie, łosie, afrykańskie antylopy, wielbłądy, słonie), wywoływaną przez wirus z rodzaju Orbivirus (Reoviridae). Zwierzęta nie zarażają się bezpośrednio od siebie, a jedynie poprzez owady kłująco-ssące z rzędu muchówek,  rodzaju kuczmany (Culicoides) oraz poprzez krew lub nasienie.

Na terytorium Polski choroba niebieskiego języka podlega obowiązkowi zwalczania.

Choroba nie przenosi się na inne gatunki zwierząt gospodarskich i domowych oraz na ludzi, co oznacza, że mięso, mleko, skóry i wełna oraz inne produkty pochodzące od przeżuwaczy nie stanowią zagrożenia dla ludzi. 

Objawy

Bydło zakaża się znacznie częściej niż owce, aczkolwiek bydło choruje rzadko. Ponadto choroba ta u bydła przebiega w łagodniejszej postaci niż u owiec. Po przechorowaniu bydło może stać się nosicielem zarazka, co prowadzi do zakażania kuczmanów i przenoszenia wirusa za ich pośrednictwem na zwierzęta zdrowe.

Z uwagi na długi okres wylęgania choroby objawy kliniczne u bydła mogą nie być widoczne nawet do 60-80 dnia po zakażeniu. Jednakże jeśli wystąpią, można zaobserwować:

• gorączkę,
• ślinotok,
• zaczerwienienie i obrzęk błony śluzowej jamy ustnej,
• owrzodzenie opuszki zębowej i niekiedy końca języka,
• zapalenie koronki i tworzywa racic, będące przyczyną kulawizny,
• u krów mlecznych – łuszczenie się naskórka strzyków i tworzenie się strupów,
• ronienia,
• rodzenie zdeformowanych cieląt, przy czym deformacje dotyczą najczęściej głowy. Na zakażenie najbardziej podatne są płody w okresie rozwoju mózgu.

U owiec choroba może przebiegać od zakażenia bezobjawowego lub postaci przewlekłej do nadostrej i ostrej. Można zaobserwować następujące objawy kliniczne:

• bardzo wysoka temperatura ciała 41-42^oC,
• spadek kondycji, posmutnienie, depresja i utrata mleczności,
• obrzęk warg, powiek i małżowin usznych,
• silne zaczerwienienie błony śluzowej policzków i jamy nosowej,
• drobne wybroczyny pod śluzówką jamy ustnej i nosowej,
• owrzodzenie warg, opuszki zębowej oraz w niektórych przypadkach języka,
• duszność, ślinotok, obfity wypływ z nosa, początkowo surowiczy, następnie śluzowo-ropny i krwawy,
• wymioty mogące być przyczyną zachłystowego zapalenia płuc,
• przekrwiony, obrzękły, siny i wystający z jamy ustnej język,
• biegunka, kał z domieszką krwi,
• kulawizna jako następstwo zapalenia koronki i tworzywa racic,
• możliwe zapalenie płuc i zwyrodnienie mięśni,
• ciężarne samice mogą rodzić martwe lub zdeformowane jagnięta. 

Zasady ochrony przeżuwaczy przed chorobą

W celu ochrony zwierząt przed chorobą należy:

• wystrzegać się zakupu zwierząt pochodzących z niewiadomego źródła, bez świadectwa zdrowia,
• zapewnić okresowe wizyty lekarza weterynarii w gospodarstwie,
• zwalczać owady w pomieszczeniach inwentarskich, w których przebywają zwierzęta,
• w przypadku zauważenia objawów nasuwających podejrzenie choroby zakaźnej niezwłocznie zgłosić ten fakt powiatowemu lekarzowi weterynarii bezpośrednio lub za pośrednictwem lekarza weterynarii opiekującego się gospodarstwem albo wójta (burmistrza, prezydenta miasta).